Czasy, w których żyje współczesny człowiek, obfitują bogactwem możliwości. Można mieć wszystko i robić wszystko, mało jest nieosiągalnych przedmiotów czy działań, jakimi były pomarańcze czy podróże zagraniczne jeszcze kilkanaście lat temu. Nie dziwi zatem dążenie współczesnego człowieka do spróbowania i korzystania ze wszystkiego.
Ekstremalny sport, wyszukane potrawy, nowinki technologiczne, Internet, zabawa, zakupy – to wszystko zachęca, pociąga, absorbuje. I nie byłoby w tym nic złego, gdyby nie fakt, że te czynności i przedmioty w obecnych czasach zyskały moc zupełnego „wciągania”, wręcz zatracania człowieka, który coraz częściej przestaje mieć nad nimi kontrolę.
Uwaga ! Wkroczyły z dużą mocą w życie współczesnego człowieka –
Uzależnienia behawioralne!
W I semestrze przestrzegaliśmy przed zgubnymi skutkami przyjmowania substancji psychoaktywnych. Dzisiaj apelujemy: Uwaga ! Nie daj się złapać w sieć uzależnień behawioralnych!
W naszym gimnazjum pytając uczniów : A cóż to te uzależnienia behawioralne? z pewnością wielu odpowiedziałoby na to pytanie, gdyż przystąpiliśmy do realizacji ogólnopolskiego projektu ,,Uzależnieniom behawioralnym mówię Stop!”, który jest finansowany z Funduszu Rozwiązywania Problemów Hazardowych, będącego w dyspozycji Ministerstwa Zdrowia.
Co to są uzależnienia behawioralne? To zaburzenia – nałogi nie związane z przyjmowaniem substancji psychoaktywnych, lecz z niekontrolowanym wykonywaniem pewnych czynności – action addiction, behavioral dependency .
Od jakich czynności można się uzależnić? Od jedzenia, grania w gry hazardowe, gry komputerowe, robienia zakupów, korzystania z Internetu, oglądania telewizji, dbania o swój wygląd, bycia na diecie, używania komórki, od pracy, od solarium. Zachowania te stają się zagrażające i mogą przejść w uzależnienia wówczas, gdy tracimy kontrolę nad daną czynnością. Odczuwamy wówczas przymus – czyli silne pragnienie wykonywania danej czynności, mimo jej negatywnego wpływu na nasze funkcjonowanie. Kiedy natomiast nie możemy jej wykonywać , doznajemy różnych dolegliwości np. niepokój, złość , rozdrażnienie.
W ramach realizacji projektu uczniowie każdej klasy wykonali plakaty
, natomiast Szkolny Teatr Profilaktyczny przygotował kilka scenek, aby przybliżyć poważny problem i skłonić do refleksji. W scence : Zakupy – przyjemność czy przymus posiadania? uczniowie zwrócili uwagę na fakt, że powszechna dostępność dóbr, media narzucające i utrwalające podejście : wszyscy już to mają, jeśli chcesz być fajny też musisz to mieć!, podkręciły natręctwo kupowania.
Zakupoholizm może dotknąć każdego: Ciebie, Twoją siostrę, koleżankę, mamę, a nawet kolegę, a status materialny danej osoby nie ma nic do rzeczy. Przyczyn zakupoholizmu należy szukać głębiej. Zakupy dla takich osób to próba zrekompensowania sobie stresujących sytuacji życiowych, ucieczka przed podejmowaniem decyzji, forma rozładowania napięcia. Jednak to bardzo złudne myślenie! Bo nowa sukienka czy kolejna para butów nie załatwi sprawy!.
W scenkach: ,,Zajadanie stresu”, ,,W świetle sztucznych lamp i obsesyjnego rzeźbienia sylwetki” uczniowie przedstawili problem kolejnych uzależnień behawioralnych: Tanoreksja – uzależnienie od opalania.
Tanorektyk wciąż chce być opalony, a jednocześnie, bez względu na faktyczny kolor skóry, cały czas wydaje mu się, że jest zbyt blady, czyli (w jego mniemaniu) nieatrakcyjny. Bigoreksja – to choroba przejawiająca się obsesyjnym dbaniem o sylwetkę, rzeźbę ciała u kobiet, a u mężczyzn o przyrost i utrzymanie masy mięśniowej. Osoby cierpiące na bigoreksję są uzależnione od uprawiania sportu, szczególnie wizyt na siłowni.
U wielu osób coraz częściej zdarza się kompulsywne zajadanie smutków, złego nastroju.
Kolejna scenka: Gry – rozrywka , pasja czy problem? ukazała, że duża część gier angażuje gracza w akty przemocy i zawiera sceny destrukcji, gry podwyższają poziom agresywności graczy, zabijanie ma bawić i śmieszyć, znieczulenie na przemoc to norma , w grach często stosuje się kojarzenie zachowań agresywnych z nagrodą.
Jakie zagrożenia niosą gry komputerowe dla Twojego zdrowia?: trwałe pogorszenie wzroku, odrętwienie palców i dłoni, nadmierne pobudzenie, drżenie rąk,skrzywienie kręgosłupa, uszkodzenie centralnego układu nerwowego, ataki padaczki fotogennej , silne bóle głowy, nudności, zaburzenia snu, niedożywienie. Zastanów się ! Zadaj sobie pytanie: Ja i gry , Jak to jest ze mną i grami, może już dawno przekroczona jest ta płynna granica ? REKORD CZASU SPĘDZONEGO W SIECI – koreański nastolatek grał bez przerwy 86 godzin i zmarł z wycieńczenia .
Jak rozpoznać uzależnienie od gier komputerowych? Granie staje się najważniejszą aktywnością w życiu, coraz więcej czasuspędzanego przy grach komputerowych, rezygnacja z dotychczasowych aktywności (rodzina, przyjaciele, sport). Objawy abstynencyjne – zaprzestanie grania powoduje pojawienie się u graczy nieprzyjemnego samopoczucia, rozdrażnienia, a nawet niekontrolowanej agresji, Konflikt – osoba z powodu zaangażowania w gry komputerowe wchodzi w konflikt ze swoim najbliższym otoczeniem, najczęściej z rodzicami, Drastyczne zmiany nastroju – przeżywanie albo dobrego nastroju i samopoczucia albo poczucie odrętwienia, niemocy. Nawrót – po okresie samokontroli, a nawet zupełnego zaprzestania zabawy grami komputerowymi pojawiają powroty do wcześniejszego patologicznego korzystania z gier .
Zrób sobie autorefleksję, zadaj sobie pytania: Ile czasu dziennie średnio spędzam przed komputerem lub jestem w sieci? Uwzględnij także korzystanie z Internetu w telefonie komórkowym. Jakie najczęściej podejmuję aktywności, kiedy korzystam z komputera czy jestem w sieci? Czy zdarza Ci się zapomnieć o czymś , zaniedbać coś w wyniku korzystania z komputera lub bycia w sieci?(np. spóźnienie do szkoły, niespełnienie prośby rodzica itp.) Co najchętniej robisz w wolnym czasie?
Internet to nie tylko gry to też wiele innych rodzajów intensywnej aktywności w sieci.
Szkolny Teatr Profilaktyczny przedstawił także scenki na ten temat: ,, Internet- narzędzie czy sposób na życie?” W scenkach tych młodzież przedstawiła problemy pokolenia cyfrowych tubylców skłaniające do autorefleksji: Czy nie jestem ofiarą FOMO?
Osoby z syndromem FOMO nie tylko ciągle sprawdzają, czy nie wydarzyło się coś, co mogłoby umknąć ich uwadze. Czują też potrzebę dzielenia się w mediach społecznościowych najdrobniejszym wydarzeniem ze swojego życia – wrzucają zdjęcia z różnych sytuacji i zdają z nich relacje. Często celem tych publikacji jest potrzeba pochwalenia się, a towarzyszy jej ekscytacja – ile lajków i komentarzy dostanie moje zdjęcie. Oprócz tego, ciągłe odświeżanie Facebooka, sprawdzanie maila, czytanie newsów i postowanie wynika z chęci bycia zauważonym w środowisku i wywołania zazdrości u innych. Lęk przed ,,byciem do tyłu” sprawił, że częste sięganie po smartfona zaczęło być synonimem bycia na bieżąco.
Na zakończenie uczniowie wystąpili w scence: Hazard- wielka wygrana czy przegrana?,w której został ukazany paradoks przegranej . Wielu hazardzistów jest bardziej zadowolonych z przegranej niż z wygranej, bowiem przegrana zmusza ich do odgrywania się i pozwala na dalsza grę, a tym samym umożliwia dalsze przeżywanie stanów napięcia. Fazy rozwoju uzależnienia od hazardu: faza zwycięstw ,faza strat ,faza desperacji, faza utraty nadziei.
Nieustanny pęd, zawrotne tempo życia, ustawiczny brak czasu – to wszystko sprawia, że jest coraz mniej człowieka w człowieku. W dobie komputerów zastępowani jesteśmy przez roboty, maszyny, wszystko jest automatyczne i mechaniczne. Każdy , kto tylko nie wpisuje się w schemat , jest odrzucany. Dlatego tak częsta jest obecnie samotność. Mimo to nadal pozostaje nadzieja, że gdzieś jest ktoś, kto nas rozumie, pokrewna dusza, prawdziwy przyjaciel, którego szukamy, wierzymy, ze w tym zabieganym świecie spotkamy się kiedyś ze zrozumieniem. Na zakończenie młodzież zaprosiła do wysłuchania we własnym wydaniu utworu zespołu De Mono ,, Póki na to czas”.
Zespół ds. Bezpieczeństwa i Profilaktyki